در ادامه عجایب فدراسیون فوتبال مهدی تاج؛ بذل و بخشش درآمدهای باشگاه‌ها به صدا و سیما
در دو روز گذشته نامه‌ای عجیب با امضای مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال خطاب به سازمان لیگ منتشر شده است که در آن درباره حق پخش تلویزیونی لیگ برتر، پیشنهاد عجیب و منحصر به فردی مطرح شده است.
پنجره: معضل حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال در ایران و عدم کسب درآمد پایدار در این حوزه توسط باشگاه‌ها، یکی از مشکلات اساسی است که فوتبال ایران با آن مواجه است. عدم حضور تلویزیون‌های خصوصی و عدم امکان تلویزیون‌های خارجی برای پخش مسابقات لیگ برتر و عدم پرداخت حق پخش توسط سازمان صدا و سیما به فوتبال، باعث شده که بزرگترین و بیشترین درآمد باشگاه‌های فوتبال ایران از دست برود و این فوتبال در شرایط ورشکسته قرار بگیرد. از سوی دیگر هم صدا و سیما با ادعای اینکه بابت پخش مسابقات فوتبال درآمدی از بینندگان خود ندارد و طرح این مساله که صدا و سیما دولتی است و از بودجه دولتی مصرف می‌کند، باعث شده است که صدا و سیما هم سرسختانه در موضع خود بایستند و ریالی به فوتبال پرداخت نکند.
در این میان الزام فیفا و AFC به درآمدزایی باشگاه‌ها از طریق درآمدهای پایدار فدراسیون را مجبور کرده است که موضوع حق پخش را جدی دنبال کند. اما به نظر می‌رسد ناتوانی فدراسیون برای دریافت حقوق حقه فوتبال و ضعف مدیرانی که حاضر نیستند بر سر این حقوق بایستند و مبارزه کنند، باعث شده هر روز پیشنهادات عجیب و غریببی مطرح شود.
یک روز فدراسیونی که توان حفاظت از حقوق باشگاه‌ها را ندارد قوانین عجیبی مثل سقف بودجه را مطرح می‌کند. قانونی که معلوم نیست چگونه انجام می‌شود و چه نظارتی بر آن صورت می‌گیرد. به طوری که تعداد زیادی از اهالی فوتبال به صراحت از دور زدن این قانون توسط برخی باشگاه‌ها می‌گویند. علاوه بر این فدراسیون مهدی تاج ادعا می‌کند که این قانون برای جلوگیری از ورشکستگی باشگاه‌های فوتبال است. اما فدراسیون فوتبال مهدی تاج به این پرسش پاسخ نمی‌دهد که برای کسب درآمد باشگاه‌ها چه کرده است. به دلیل عدم وجود قانون کپی‌رایت، باشگاه‌ها از درآمد حاصل از فروش اقلام هواداری محروم هستند. موضوع بلیت فروشی و در آمد حاصل از روز بازی هم که وضعیت مشخصی ندارد. به طوری که فدراسیون فوتبال حتی نمی‌تواند دیدار دو تیم پر طرفدار استقلال و پرسپولیس را هم با تماشاگر برگزار کند و در نهایت تبلیغات محیطی که در سال‌های اخیر غیرشفاف بوده و اکثر باشگاه‌ها ادعا کرده‌اند که هیچ درآمدی در قبال آن ندارند. با این وجود نایت رئیس AFC که مدعی حرفه‌ای‌گری است به جای حل مساله، دست به خلق ایده‌هایی می‌زند که نمونه آن در هیچ کجای فوتبال و یالااقل در سطح اول فوتبال دنیا دیده نمی‌شود.
آخرین نمونه از این موضوعات، معضل ادامه دار حق پخش است. همانطور که گفته شد فدارسیون توان و قدرت دریافت حق پخش یا جلوگیری از پخش مسابقات لیگ برتر را ندارد و صدا و سیما هم در این شرایط تن به پرداخت حق پخش نمی‌دهد. مهدی تاج و تیمش در این میان به یک راه‌حلی رسیدند که در نگاه اول به نظر می‌رسد فدراسیون نشینان اساسا ایده حق پخش را متوجه نشده است. در نامه مهدی تاج به سازمان لیگ آمده است: «خوشبختانه با پیگیری‌های انجام شده اعضای محترم کمیسیون فرهنگی مجلس در اصلاحات پیشنهادی برنامه هفته توسعه، موضوع حق پخش را در بخش ورزش حرفه‌ای دار نظر گرفته‌اند و پیشنهاد نموده‌اند به منظور حرفه‌ای سازی ورزش و حمایت از نظام باشگاهأاری حرفه‌ای، اقدامات ذیل انجام گیرد به نحوی کی باشگاه‌های حرفه‌ای بتوانند تا پایان برنامه از شیوه‌های درآمدزایی پایدار (فعالیت‌های تجاری و اقتصادی، حق پخش رسانه‌ای و درآمدهای روز مسابقه) بهره‌مند گردند. در این پیشنهاد وزارت ورزش و جوانان به نمایندگی از فدراسیون‌ها و باشگاه‌های ورزشی، همه درآمدهای مکتسبه از محل تبلیغات محیطی و تبلیغات روی لباس مسابقات ورزشی که تصاویر آن در قالب برنامه‌های مختلف از سازمان صداوسیما پخش می‌شود، را به ردیف درآمدی شماره ۱۴۰۱۸۴ نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کند. سازمان صداوسیما نیز باید همه درآمدهای قبل، حین و بعد از مسابقات ورزشی تیم‌های ایرانی اعم از باشگاهی و ملی را به همین حساب واریز نماید و کل این مبلغ به نسبت پناه درصد سهم وزارت ورزش و جوانان به نمایندگی باشگاه‌ها و پنجاه درصد سهم سازمان صداوسیما تقسیم می‌شود.»
ایده تاج و رفقایش این است که جای عقد قرارداد و گرفتن حق پخش به صورت رسمی و عرفی، باشگاه‌های فوتبال لیگ برتر را زیر نظر وزارت ورزش و یکی از ده‌ها لیگ‌ها و مسابقات ورزشی قرار دهند. تاج در این نامه روشن نمی‌کند که اساسا ارزش پخش مسابقات لیگ برتر فوتبال چه نسبتی با مثلا مسابقات لیگ شمشیربازی دارد که قرار است صدا و سیما بابت پخش لیگ برتر فوتبال و لیگ شمشیربازی یک مبلغ کلی را پرداخت. از آن بدتر و فاجعه‌بارتر این است که تاج و فدراسیون فوتبال که مدعی دریافت حق پخش مسابقات لیگ برتر هستند، در این میان درآمد حاصل از تبلیغات اسپانسری پیراهن باشگاه‌ها و درآمد تبلیغات محیطی را هم به صدا و سیما بخشیدند. حتما تاج و رفقا لیگ‌های بزرگ دنیا را بررسی کرده‌اند و متوجه شده‌اند که میلان و یووه و سیتی و رئال و بارسا و پاریس و چلسی و یونایتد و اینتر و بایرن و دورتمند سالانه درآمد حاصل از تبلیغات روی پیراهن و تبلیغات محیطی را به تلویزیون پخش کننده بازی‌های سری‌آ، لیگ برتر، لالیگا و بوندس لیگا می‌دهند! این نامه مهدی تاج که در جایگاه نایب رئیسی AFC هم قرار دارد نشان می‌دهد که یا نایب رئیس AFC اساسا درکی از درآمد باشگاه‌ها ندارد، یا دوستان برای حفظ صندلی و ماندن در جایگاهی که برای آن‌ها اعتبار و احتمالا درآمد می‌آورد، حاضرند هر مسالحه‌ای را انجام دهند.
هر چند که مدیران دولتی باشگاه‌ها بعید است صدای بلندی در مخالفت با این طرح داشته باشند. اما با توجه به اینکه طرح مهدی تاج و دوستانش پس از تصویب در کمیسیون تلفیق و تصویب در صحن مجلس جزئی از برنامه هفتم توسعه کشور خواهد شد، در صورتی که پیش از تصویب با آن مخالفت نشود، سرنوشت فوتبال ایران را بیشتر از قبل تلخ و شکننده خواهد کرد. به نظر می‌رسد که در نهایت در این طرح باز هم چیزی عاید فوتبال نخواهد شد و این صدا و سیما است که نه تنها حق پخش را مطابق ارزش تخمین زده لیگ برتر فوتبال ایران نمی‌پردازد، حتی از سایر درآمدهای باشگاه‌های فوتبال هم بهره‌مند می‌شود و در نهایت این سوال پیش می‌آید که وزارت ورزش چگونه قرار است بین حقوق فوتبال با سایر رشته‌‌ها تفکیک قائل و پولی که در آخر به باشگاه‌های فوتبال پس از آنکه سایر درآمدهایشان هم گرفته شد می‌رسد چقدر است.
